LF2018: Maar wat wordt het verhaal?

2 oktober origineel artikel Leeuwarder Courant door Irene Overduin. 

Tadek Solarz op het Hofplein,
de plek waar morgen de klaroenstoot
van Culturele Hoofdstad 2018 klinkt.
FOTO NIELS WESTRA

Dinsdag is een belangrijke dag voor Leeuwarden-Fryslân 2018. Lukt het Culturele Hoofdstad om de harten te veroveren met de lancering van het programma? Marketingkanon Tadek Solarz beschouwt voor. ,,Het is heel simpel. Ze moeten een goed verhaal hebben. Maar hebben ze dat?’’

‘Grote dag? O ja?’’ Vindt hij niet. ,,Goedbeschouwd gebeurt er niks’’, zegt Tadek Solarz. ,,Het is zo’n dag dat de kurk eraf gaat na jaren van met elkaar aan iets bouwen. Het is een feest van mensen die erbij betrokken waren. Wie komt, verkeert al in juichstemming. Niks mis mee. Maar níeuwe klanten trekken we er niet mee. En dat zou je juist wel moeten willen.’’

De Leeuwarder marketingman, die aan de Tesselschadestraat meer dan honderd mensen aan het werk heeft, kijkt zelf met tintelend plezier uit naar volgend jaar. ,,We gaan een geweldig feest bouwen. Hoe vaak maak je in een mensenleven zoiets mee? In Friesland? We krijgen een hele hoop fantastische herinneringen waar we járen mee vooruit kunnen.’’

Nee, hij is glad voor. Schouders er onder en plankgas.

Maar hij ziet ook gemiste kansen en onmacht. ,,De organisatie is er niet in geslaagd een simpel, reproduceerbaar verhaal te maken. Dat is echt een probleem. Ze hebben hun identiteit nog steeds niet op orde. Een coherent verhaal is absoluut nodig om van de lancering een logische kick-off te maken.’’

Iets met mienskip misschien? Of met fonteinen? Valt daar nog wat van te bakken? Hij lacht. ,,Mienskip of iepen mienskip is geen verhaal. Dat is verzonnen om de jury te charmeren. Het staat los van de werkelijkheid. Ik hoop echt dat ze ons niet gaan neerzetten als een stel rurale koekhappers. Dat zou pas schadelijk zijn. De 11 fonteinen? Mwah, beetje uitgekauwd toch, het thema 11? Nee, ik denk dat de fonteinen mensen geen kloot zegt.’’

Hetzelfde verhaal

Als hij aan verhalen denkt, denkt hij aan iets anders. ,,Ik denk aan al die mensen die bezig zijn om evenementen te bouwen. Daar zit geweldig veel dramatische ontwikkeling en spanning in. Die kun je moeiteloos vertalen naar een tv-format. In mijn ogen hadden ze dat moeten doen.’’

Hoe hij dat had aangepakt? ,, Ik was met 10 miljoen euro naar RTL 4 gestapt en had gezegd: maak elke week een programma. Heb je meteen een uitstekend podium voor je sponsors en een bak professionele content die je op ander podia, zoals sociale media, kunt uitserveren.’’

Maar goed, dat is niet gebeurd. ,,Nee, dus ik denk dat ze er morgen een paar dingen uit moeten pikken. Grote dingen, spektakelstukken. Ik zou De Reuzen en de Stormruiter naar voren schuiven.’’ De reusachtige marionetten en de theatrale paarden zijn visueel ijzersterk, kleurrijk, vol beweging. Echte publiekstrekkers. ,,Die twee neem je en dan reutel je er wat achteraan.’’

,,Het is een cultuurfeestje en cultuur mag wat kosten’’

Maar vooral niet te veel, zegt hij, want dat onthoudt niemand en het verstoort de kernboodschap. Als marketingman hoopt hij dat de media na de lancering allemaal hetzelfde verhaal vertellen. ,,Het ergste wat je kan overkomen, is dat vier verschillende journalisten vier verschillende verhalen vertellen. Dan had je dus je boodschap niet op orde.’’

Reputatie

Op dat gebied heeft de organisatie een reputatie. Solarz blogde meer dan eens over het wonderlijke bochtenwerk in de Blokhuispoort. Zo begon Culturele Hoofdstad als van bovenaf opgelegd bottomup-initiatief. Werd de mienskip plots iepen mienskip toen dat meer punten bleek te scoren bij de jury. Was eerst Leeuwarden de vaandeldrager en daarna opeens heel Friesland. Kwam er een nieuw logo, net toen half Leeuwarden ondergestickerd was met het oude. Werd de jury gefopt met gemeentelijke miljoenenbudgetten die er niet waren. En bleken van de 4 miljoen verwachte bezoekers er 2,6 miljoen gefantaseerd.

,,Ach ja, al dat gezeur over het geld. Had gewoon gezegd dat je de budgetten niet voor elkaar had. ‘Sorry, we hebben de jury wat wijsgemaakt.’ Dat was best begrepen, best legitiem. Wat mij betreft zeggen ze ook gewoon dat we er niks op gaan verdienen. Want dat gaan we niet, is mijn overtuiging. Het is een cultuurfeestje en cultuur mag wat kosten.’’

,,Maar verder zijn ze hartstikke goed bezig. Ik meen het. Leeuwarden ligt er toch schitterend bij? Moet je zien welke sprongen we met de horeca hebben gemaakt. Prachtige nieuw infrastructuur hebben we gekregen. Dat heeft het allemaal al losgemaakt.’’

Leeuwarden 2018 wordt het mienskip of jouwskip, #LWD2018

Leeuwarden is in 2018 culturele hoofdstad van Europa. Niet niks. Het houdt de Friese gemoederen aardig bezig. Centrale thema waarmee Leeuwarden de uitverkiezing gewonnen heeft is mienskip, in het Nederlands gemeenschap. De betekenis ligt eigenlijk nog iets dieper, het is het samen verantwoordelijk zijn en het is het met elkaar de schouders eronder. Het was deze gedachte, mooi weergegeven in een bidbook, die de jury destijds zo in vervoering bracht.

Op de openingspagina van de website staat het als volgt verwoord.

“Leeuwarden-Fryslân gaat over elkaar vinden terwijl de wereld zich razendsnel om ons heen ontwikkelt. Het gaat over een eigenwijze en betrokken gemeenschap met oog voor elkaars ideeën, mogelijkheden én uitdagingen. Want het avontuur in 2018 is er voor iedereen. Voor jou en je buurvrouw, voor de bakker om de hoek en de vrijwilligster in de bibliotheek. 2018 maken we samen. En wie samenkomt ziet dat we eigenlijk dezelfde uitdagingen hebben voor de toekomst. Wat je achtergrond ook is”.

Nu spreekt het vanzelf dat er dan ook iets tot stand moet worden gebracht. Er moeten projecten gerealiseerd worden en projecten kosten geld. Zoals bij vrijwel al dit soort projecten is het bewaken van kosten een sluitpost. Brainstorm sessies en inspiratie bijeenkomsten leveren zomaar honderden ideeën op waarmee we aan de slag kunnen. Groots en meeslepend het geld komt wel, of niet.

Nou ja het geld komt dus niet. Deze week werd bekendgemaakt dat de provincie de regie overnam. In ruil voor financiële steun. “Het roer gaat om bij Culturele Hoofdstad. De stichting LF2018 staat een reeks financiële en organisatorische maatregelen te wachten”. Schreef de Leeuwarden Courant

Eerder al plaatste het provinciebestuur haar vraagtekens bij de ,,realisatiekracht’’ van de stichting die Kulturele Haadstêd organiseert. En passant werd opgeschreven dat de provincie al wel ca.20 miljoen euro had gereserveerd voor het project en als ik het goed heb begrepen kwam daar deze week nog een 5 miljoen euro bij. Vraagtekens plaatsen bij de realisatiekracht betekent in normaal Nederlands “ik zie veel leuke ideeën maar ik vraag me af of ze er werkelijk iets van terecht brengen”.

Nou ja groots en meeslepend mag best iets kosten. Er is ook direct hoog ingezet, bij aanvang werd er een CEO ingevlogen, er werd een board of directors geïnstalleerd, er kwam een artistiek leider uit België en kunstenaars uit heel Europa mogen een steentje bijdragen. En ja er is ook ruim baan voor lokale initiatieven. Iedereen mocht ideeën insturen en een flink aantal daarvan mag worden gerealiseerd. Dat niet alleen Leeuwarden gaat op de schop er wordt flink geïnvesteerd in de infrastructuur. So far so good.

Vooraf weet iedereen met maar een heel klein beetje zakelijke ervaring hoe het gaat. Leeuwarden 2018 wordt een mooi evenement, we worden allemaal dronken en in the end zitten we met een financiële kater. Achteraf vliegen partijen met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid elkaar in de haren met rekensommen waaruit zal blijken dat het mislukking is en met rekensommen waaruit zal blijken dat het een groot succes is.

Eigenlijk wringt hem daar de schoen niet.

Als je goed kijkt zie je zich iets voltrekken wat erger is. Het project brengt de zo geprezen mienskip niet dichter bij elkaar maar drijft de gemeenschap juist uit elkaar. De culturele hoofdstad kan zich op deze manier zomaar ontwikkelen tot een splijtzwam in de anders zo rustige Friese samenleving. Er ontwikkelen zich nu al kampen met voor- en tegenstanders en het legioen tegenstanders zal bij elke financiële miskleun groeien. En geloof me we kunnen nog aardig wat financiële tegenvallers tegemoet zien.

We hebben enerzijds de tegenstanders die het allemaal al aan zagen komen. De tegenstanders die betere bestemmingen hebben voor het geld. De tegenstanders die niet begrijpen waarom buitenlandse kunstenaars moeten worden ingevlogen, tegenstanders die ceo’s en een board of directors vereenzelvigen met graaiers en die het hele feestje allemaal maar onzin vinden.

Anderzijds de voorstanders wiens weerwoord onder druk van de financiële tegenvallers steeds schraler af begint te steken bij de tegenstanders. Een weerwoord dat niet zelden alleen nog komt van financieel belanghebbenden. Cultuur is belangrijk, kunst is belangrijk. Friesland moet internationaal op de kaart. Tegenstanders moeten niet zo zuur doen. De tegenstanders begrijpen niets van kunst of cultuur die richting .

Een feestje organiseren kost geld dat weet iedereen. Leeuwarden Culturele Hoofdstad gaat straks ten onder aan economische wetten. Een cultuur feestje is geen businessmodel. Denken in termen van kosten en opbrengsten past eenvoudigweg niet. Maar toch, dit feestje gaat ons Friezen geen geld kosten maar juist geld opleveren. Dat is wat de Friese bevolking steeds voorgespiegeld krijgt. Het bedrijfsleven zou het allemaal wel financieren. De Friese mienskip weet allang dat zoiets onzin is.

Het kost gewoon geld en als we daar een feestje voor krijgen waar we over twintig jaar nog over praten met blijvende en tastbare herinneringen in de vorm van bijvoorbeeld de elf fonteinen en andere gave artistieke ideeën die gerealiseerd gaan worden dan is daar niets mis mee.

Integendeel het kan Leeuwarden en de hele provincie Friesland een mentale oppepper geven. Hou op met liegen en draaien. Het gaat mij, die buurvrouw en de bakker geld kosten. Wees daar helder over. Sluit de gelederen nu het nog kan. Als we niet opletten gaat dit cultuurfeestje de Friese mienskip echt pijn doen en wordt het aan het eind van het liedje als de financiële gaten moeten worden gedicht niet mienskip maar jouwskip .

Zodra het over de mienskip gaat geeft Leeuwarden niet thuis.

Leeuwarden is in 2018 Culturele hoofdstad van Nederland. Naar goed gebruik heeft zoiets een thema en voor Leeuwarden is dat “mienskip” vrij vertaald de gemeenschap. 

We moeten het met elkaar doen vinden ze in Leeuwarden. Dat niet alleen het is zelfs een kernwaarde. Typisch zo’n thema waar je niet over moet praten maar vooral moet doen. Practice what you preach.

Ik woon nu een jaar of tien in Zuiderburen een wijk aan de rand van Leeuwarden. Een wijk omsloten door water. Dat water wordt als belangrijk ervaren door de gemeente, zo belangrijk dat is besloten om een brug aan te leggen onder de invalsweg naar Leeuwarden. Die weg loopt langs de wijk. Met de komst van die brug is de weg een paar meter omhoog gekomen. Dat heeft effect op geluidoverlast en effect op lichtoverlast.

Een paar maanden geleden kwam er iemand langs de deur om te vragen of ik een petitie wilde tekenen. De mensen die dicht langs de weg woonden hadden dankzij de ingreep zoveel overlast dat ze hadden besloten om er iets aan te doen. 

De vraag in was eenvoudig “kan er iets van een aarden wal of misschien een bossage langs de weg komen om de geluid en licht hinder wat terug te dringen”. De wijk had voor de uitvoering van het plan zelf geld in kas. Een redelijke vraag en makkelijk uitvoerbaar.

Om een lang verhaal kort te maken, de gemeente wil niet meewerken. Dat kan natuurlijk maar de motivatie is opvallend. 

De bossage zou het zicht vanaf de weg op de woonwijk wegnemen. Dat moest ik even op me in laten werken, de wijk is kennelijk een visitekaartje van de stad. Ambtenaren die zelf geen last hebben van overlast vinden het zicht vanuit de auto op een woonwijk belangrijker dan het welzijn van de bewoners. Mooi stukje mienskip denk ik dan.

De open mienskip van weleer heet tegenwoordig “internet”. #LWD2018

Jan Jaap over een conceptueel feestje. 

Jan Jaap van der Wal trapte deze week zijn provinciepraatje bij Umberto Tan af met een bloemlezing over Leeuwarden-Fryslan culturele hoofdstad van Europa in 2018. Elf minuten lang kreeg hij een podium om de lachers op zijn hand te krijgen. Elf minuten is veel televisie tijd op een van best bekeken late night shows van Nederland. Ik hoorde ervan en bekeek het vanmorgen even op mijn telefoon. Zo gaat dat in 2015. Veel mensen in de provincie en van ver daarbuiten hebben de elf minuten bekeken en dat worden er dagelijks meer. Het internet maakt alles open en beschikbaar. Ik zag de video met daaronder een selectie van tweets met de gebruikelijke voorstanders en tegenstanders. De inhoud van het betoog van Jaap Jan was lachwekkend en hier en daar hard van toon. Leeuwarden kwam er slecht vanaf zoveel was duidelijk.

Content sharing, storytelling en personal branding.

De open mienskip van vandaag brengt met zich mee dat iedereen zijn verhaal overal kan doen. We leven in het decennium waarin content sharing en storytelling gepusht worden als de nieuwe marketing werkelijkheid. Voeg daar nog een snufje personal branding aan toe en iedereen gaat met een verhaal aan de loop. Onder de video een selectie tweets waarbij ik tevergeefs zocht naar iets van een organisatie standpunt. Twitter is een open mienskip medium en bij uitstek geschikt om een dialoog aan te gaan of om elkaar eens uit te nodigen voor een verhelderend gesprek. De video werd gedeeld door verschillende media en zo ook door het internetportaal van LWD2018.

Content delen is niet zonder risico.

Dat delen zonder regie, nuancering of toelichting is niet zonder risico want er gebeurt nog iets, content die vaak bekeken wordt en oorzaak is van een discussie wordt door Google zeer gewaardeerd. Wanneer je niet oplet met dit soort content loop je de kans dat de video een plek verwerft bij de eerste zoekresultaten. Eenmaal daar aanbeland wordt het artikel sterker en sterker vanwege de simpele reden dat mensen die LWD2018 zoeken dit filmpje voorgeschoteld krijgen als belangrijk. Zo kan het zijn dat je nog jaren later zoekt op LWD2018 en Jan Jaap voorgeschoteld krijgt als het belangrijkste resultaat. Voordat je het weet is de Buckler geest uit de fles, tik Buckler maar eens in op Google en kijk naar de resultaten die je krijgt aangeboden.

Google is het startpunt voor de potentiële bezoeker.

De open mienskip van vandaag heet het internet. Als je een evenement goed wil positioneren is dat een belangrijk punt van aandacht zo niet het belangrijkste punt. Het internet en meer specifiek Google is het startpunt voor de vele potentiële bezoekers van het evenement. Een puntje van aandacht zal ik maar zeggen.

Leeuwarden mist een culturele kapstok.

Wat betekent het eigenlijk om culturele hoofdstad van Europa te zijn, ik vraag me dat de laatste weken steeds vaker af. Ik ben nog eens op zoek gegaan naar de roots van het begrip cultuur. Wikpedia zegt het zo “Cultuur in het algemeen verwijst naar het patroon van menselijke activiteit en de symbolische structuren, die deze activiteit een zekere betekenis geven. In filosofische zin wordt cultuur, dat wat door de mens verworven is, tegenover de "natuur", dat wat aangeboren is, gesteld. Er bestaan uiteenlopende definities van "cultuur", die duiden op verschillende theoretische benaderingen voor de beeldvorming of evaluatie van de menselijke activiteit en haar producten”. Een beetje te filosofisch naar mijn smaak. Het woordenboek biedt uitkomst en omschrijft het als volgt “wat met kunst of beschaving te maken heeft” het brengt me direct bij de kern.

In aanloop naar het jubeljaar 2018 heeft kunstencentrum Parnas haar deuren moeten sluiten te duur. De hoofdstedelijke schouwburg De Harmonie wordt in het nauw gedreven door het stadsbestuur. Zodanig dat er bespaard moet worden op de suikerzakjes om de begroting op orde te krijgen. De directeur van het Fries museum verruilt haar baan voor een baan elders in het land. Heel bijzonder natuurlijk als je in beschouwing neemt dat je met je museum op het punt staat om op het europese podium te shinen. Een baan waar menigeen een moord voor zou doen lijkt mij. In de wandelgangen wordt gezegd dat er domweg geen budget zou zijn voor een fatsoenlijke tentoonstelling. Kunstacademie Vredeman de Vries die ik zelf nog bezocht is al jaren geleden ter aarde besteld. Genoemde instituten zorgden voor een soort culturele kapstok die nu node gemist wordt.

De eerste belangrijke daad van het bestuur is niet het versterken van de culturele infrastructuur nee ze presenteren elf fonteinen die de samenhang moeten symboliseren tussen de Friese elf steden. Twintig miljoen mag het kosten en iedereen betaalt mee. Nergens om hoor, maar als iemand mij wereldwijd elf steden kan aanwijzen die al meer met elkaar zijn verbonden door symboliek dan de Friese elf steden krijgt hij of zij van mij een avond gratis bier. Ondertussen bejubelt bestuurlijk Friesland elkaar met feestelijke retweets. Trots als een pauw op de betrokkenheid van de Spaanse kunstenaar Plensa die er de wereldpers mee haalt. Gaaf man.

Jammer, we beginnen dus niet bij het begin. Het versterken of in dit geval zelfs het in ere herstellen van een culturele hoofdstedelijke ruggengraat. Tien jaar extra budget voor de beste tentoonstellingen in het Fries museum, opnieuw leven blazen in kunstencentrum Parnas en nu met aantrekkingskracht voor de hele provincie en daarbuiten, een herstart van een hoofdstedelijke kunstacademie zodat er ook op de lange termijn cultureel talent uit Leeuwarden kan komen en last but not least budget voor de Harmonie zodat ze daar gewoon de kachel kunnen laten branden zonder op hun vingers te worden getikt. Nee dat doen we allemaal niet. We investeren in een allegorie van activiteiten waar Jeroen Bosch zijn vingers bij af had kunnen likken. We gaan zaklopen, koekhappen en klompschilderen en onze koning mag waarschijnlijk een openingslint doorknippen, dat idee. 

Het woord mienskip voor Leeuwarden krijgt de betekenis van een ruraal dorp bevolkt met eenvoudige boeren.

Nieuw

Het woord mienskip voor Leeuwarden krijgt de betekenis van een ruraal dorp bevolkt met eenvoudige boeren.Leeuwarden moest in 2018 de culturele hoofdstad van Europa worden. Daar hoorde een huisstijl bij. Zo gezegd zo gedaan. Alles klopte bij elkaar want tegen alle verwachtingen in zegevierde Leeuwarden. 

Werkelijk een heel mooi en vooral ook een bijzonder knap resultaat. De overwinning ligt inmiddels alweer een tijdje achter ons en waarschijnlijk wordt er hard achter de schermen gewerkt zoals dat heet want voor de schermen merken we er in Leeuwarden weinig van. Tot dit weekend. De culturele hoofdstad van Europa in 2018 kreeg een nieuw beeldmerk. Terwijl de vlaggen rondom de stad nog wapperen met het oude beeldmerk moest er kennelijk iets nieuws komen. Iets nieuws waarvan werkelijk niemand kan zeggen wat nu precies de verbetering is.

Ik zou dat nieuwe beeldmerk kunnen fileren maar dat is me net iets te makkelijk. Ik kijk er eigenlijk ook niet vreemd van op dat het er moest komen want er is een nieuwe artistiek directeur benoemd en dan moet er vaak iets gebeuren. Hoewel Leeuwarden de culturele hoofdstad van Europa wordt is besloten om dat nieuwe beeldmerk niet te laten maken in Berlijn, Barcelona of Londen maar nee deze eer viel te beurt aan ontwerp en reclamebureau Piraat uit Den Haag. 

Ook daar kijk ik niet meer van op, Leeuwarden heeft inmiddels een lange traditie in het diskwalificeren van mensen en bedrijven uit eigen gemeenschap daar kan dit gemakkelijk bij. In Leeuwarden is er in de ogen van de verse bestuurders van Leeuwarden 2018 geen enkele ontwerper met voldoende niveau om deze klus te klaren. Dat is wellicht verklaarbaar omdat de CEO en Chairman of the Board of Directors LWD 2018 , ja het staat echt in zijn titel, uit Haarlem komt en de artistiek directeur uit België. Bij zijn aanstelling vond de laatste man het nodig om iets in het fries te zeggen. 

Nu heb ik al gezien dat Leeuwarden 2018 de provincie Friesland er met de haren bij wil trekken maar voor de goede orde, in Leeuwarden zelf wordt amper fries gesproken. Dat is voorbehouden aan het platteland maar dat terzijde. De gemeenschap van de culturele hoofdstad van Europa in 2018 beschikt zelf niet over mensen die deze klus kunnen klaren zoveel is nu duidelijk. Het woord mienskip voor Leeuwarden krijgt daarmee voor mij de lading van een ruraal dorp bevolkt met eenvoudige boeren die wat hulp van buitenaf nodig hebben.

Oud

Het schuurt inderdaad en dat heeft voornamelijk te maken met het genoemde thema mienskip. Ik heb het veel geroemde bidbook niet gelezen en ik ben niet op de hoogte van alle projecten die op stapel staan. In die zin ben ik gewoon een reguliere toeschouwer. 

Leeuwarden had hoog ingezet op het begrip mienskip. Dat zingt nog dagelijks rond in Leeuwarden en dat is bij mij blijven hangen. De gemeenschap als thema, dat was het big idea. Het winnende idee. Vanuit dat kader is het logisch dat alle acties en ideeën ondergeschikt zijn aan dat thema. Dat niet alleen, ze moeten er aan bijdragen en op die manier het idee versterken. 

Het was daarom logisch geweest om drie of vier Leeuwarder topontwerpers aan te wijzen, geloof me die zijn er en ik ken ze persoonlijk, om samen met de opleiding Communicatie aan Noordelijke Hogeschool  de positionering van Leeuwarden 2018 aan te pakken. Met de inzet van social media had bovendien gewerkt kunnen worden aan draagvlak en participatie vanuit die mienskip. Waarschijnlijk te modern gedacht.

De benoeming van de mannen en vrouwen die de tent runnen zou in mijn ogen uit de boezem van de mienskip moeten komen analoog aan het gekozen thema. Vanzelfsprekend daar waar nodig aangevuld met ervaren nationale en internationale adviseurs. Zo leer je iets en versterk je duurzaam de gemeenschap. Met de nu ingeslagen weg vlieg je mensen in en als het geld op is vliegt iedereen weer uit. Niets geleerd en de gemeenschap niet versterkt. Waarschijnlijk te simpel gedacht. 

LWD 2018 als het niet klopt passen we de regels aan.

Het beeldmerk volgens Google

Uit de Leeuwarder courant mocht ik vernemen dat het bestuur van Leeuwarden-Fryslan de culturele hoofdstad van Europa in 2018 strenge criteria heeft aangelegd voor de inbreng van nieuwe projecten. Iedereen wordt opgeroepen om mee te doen maar elk projectvoorstel zal meedogenloos worden getoetst door een commissie zo vertelt Jacco de Boer die zich steeds meer profileert als de baas van het spul. Ik werd er op slag moedeloos van. Dit bestuur is eerst zelf op de glijbaan gaan zitten en al glijdend wordt het volk toegeroepen dat er strenge regels zijn. 

Leeuwarden (in het Fries Ljouwert) had nog maar amper de prijs binnengesleept of de regels werden al aangepast. Zo werd de provincie Friesland (in het Fries Fryslan) plots onderdeel van het project en daarom zitten we nu opgescheept met de raadselachtige naam Leeuwarden-Fryslan Culturele Hoofdstad van Europa 2018. Na het eerste bidbook werden de regels aangepast en opgeschreven in een tweede bidbook. Daarin werden de spelregels van de mienskip opgerekt naar nieuwe spelregels van de open mienskip. Of we de prijs ook binnen haden gesleept op basis van die nieuwe spelregels weet natuurlijk niemand. Er waren regels opgesteld voor het vervaardigen van een huisstijl. De regels werden door het bestuur aangepast en zo moest er een nieuwe huisstijl komen. 

Al het gerommel wordt door Google vastgelegd en levert nu al een ratjetoe aan namen en plaatjes op. Zo is het beeldmerk voor LWD2018 dat ik in dit stukje gebruik niet het juiste maar wel het eerste plaatje dat Google mij aanbiedt over dit onderwerp. Je kunt dus wel van alles roepen maar Google legt de werkelijkheid genadeloos vast. Zo bestaat Fryslan niet in Google maps, de mannen van Google vertalen het direct naar Friesland. Nou ja hoe belangrijk is dat Google nu eigenlijk kun je denken. Als de Culturele hoofdstad Leeuwarden zo verbonden is met Friesland dan had dat toch ook direct tot uitdrukking moeten komen door het gebruik van het .frl domein voor de website van LWD2018 in plaats van de .nl extensie die nu wordt gebruikt. Voor dat .frl domein wordt nota bene met provinciaal geld televisie reclame gemaakt om de friezen te stimuleren tot het gebruik. 

De mannen die dit nu bij elkaar hebben gerommeld vertellen me dat er strenge toetsings regels zijn, laat ik daar geen bal van geloven.